Πέντε χρόνια η Δόμνα Σαμίου γυρνούσε την ύπαιθρο της Ελλάδας με ένα μαγνητόφωνο για να συναντήσει γέρους και γριές γυναίκες που τραγουδούν και παίζουν ακόμα την ελληνική δημοτική μουσική. Έχει αφιερώσει όλη της τη ζωή για να διατηρήσει και να μεταδώσει την δημοτική μουσική της χώρας της. Αν δεν το 'χε κάνει αυτό ίσως τα περισσότερα από αυτά θα είχαν σβηστεί. Τώρα βρίσκεται στη Σουηδία με ένα συγκρότημα από μουσικούς και χορευτές σε μια μεγάλη περιοδεία.
Η ομάδα έχει ήδη επισκεφθεί την πόλη της Gränna και της Kumla κι έχει συναντήσει μια πολύ θερμή υποδοχή. Δεν παίζουν αυτό που εμείς συνδέουμε με την ελληνική μουσική Αυτό που εμείς συνήθως ακούμε είναι η λεγόμενη ρεμπέτικη μουσική με το μπουζούκι σαν πρώτο όργανο. Κι αυτή είναι μια μουσική που δημιουργήθηκε στις μεγαλουπόλεις και που εμπορικοποιήθηκε ιδίως μετά τις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή" και «Ζορμπάς». Η Δόμνα Σαμίου τραγουδάει την δημοτική μουσική της ελληνικής υπαίθρου. Είναι τραγούδια για περιστάσεις γιορταστικές, είναι τραγούδια ηρωικά από την κατοχή των τετρακοσίων χρόνων, είναι τραγούδια της δουλειάς. Ένα τραγούδι από την Μακεδονία τραγουδιόταν από τους καπνεργάτες που αναθεματίζουν τον ήλιο που αργεί να βασιλέψει και τους αναγκάζει να δουλεύουν τόσο πολύ.
Το ενδιαφέρον για την δημοτική μουσική δεν είναι πολύ παλιό στην Ελλάδα. Δυστυχώς ξύπνησε τόσο αργά, ώστε πολλοί από τους παλιούς που θα μπορούσαν να μάθουν στους νέους τα όργανα και την μουσική έχουν ήδη πεθάνει. Άλλοι πάλι έχουν μεταναστεύσει στην πόλη ή στο εξωτερικό. Ούτε υπάρχει τόσο ενδιαφέρον ώστε να ξεκινήσουν σχολές του είδους αυτού στην Ελλάδα.
Η Δόμνα Σαμίου δεν έχει καμιά υποστήριξη ούτε από το κράτος ούτε από τις κοινότητες και γι' αυτή της την περιοδεία στη Σουηδία δεν έχει καμιά ελληνική κρατική επιχορήγηση. Διοργανωτές εδώ είναι το Rikskonserter από την περιοχή Karlstad και η ομοσπονδία ελληνικών συλλόγων και κοινοτήτων Σουηδίας.
«Όταν γίνονται πραξικοπήματα και πόλεμοι τότε βγάζουμε τα κλαρίνα», συνηθίζει να λέει ο Πέτρος (σ.σ. Καλύβας) ένας από τα παλιότερα μέλη της ομάδας. Είναι Έλληνας τσιγγάνος και ίσως μοναδικός στις μουσικές του γνώσεις. Το κλαρίνο είναι χαρακτηριστικό όργανο της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι το ενδιαφέρον για την δημοτική μουσική ξύπνησε στην διάρκεια της χούντας.
Πέρα από την στρατιωτική μουσική που έπαιζε το ραδιόφωνο για να υπογραμμιστεί η εθνικότητα και η εθνικοφροσύνη μεταδιδόταν και δημοτική μουσική. Με τη διαφορά ότι ένα μεγάλο μέρος αυτής της μουσικής είχε δημιουργηθεί στα 400 χρόνια σκλαβιάς και στην ουσία είναι μουσική αντιστασιακή. Αυτό το κατάλαβε η νεολαία στην Ελλάδα κι έτσι η μουσική διαφώτιση και προπαγάνδα της χούντας δεν είχε το ανάλογο αποτέλεσμα.
Η Δόμνα Σαμίου που είναι αρκετά σεμνή αλλά παρ' όλα αυτά πολύ θεληματική γυναίκα με ζεστή και χιουμοριστική ματιά, έχει ερευνήσει τη δημοτική μουσική όλη της τη ζωή. Αλλά μόνο το 1971 άρχισε να τραγουδάει η ίδια. Παλιότερα είχε προωθήσει άλλους. Το αυξημένο όμως ενδιαφέρον για την δημοτική μουσική την έπεισε να τραγουδήσει και η ίδια. Τα τελευταία εκατό χρόνια άρχισαν και οι γυναίκες στην Ελλάδα να τραγουδούν κυρίως μέσα στην οικογένεια, σε πανηγύρια, σε γάμους και σε κηδείες. Η Δόμνα Σαμίου μπορεί να πει κανείς είναι μια ασυνήθιστη γυναίκα.
Τώρα οι τραγουδοποιοί στην Αθήνα χρησιμοποιούν την δημοτική μουσική με δικά τους ονόματα. Αυτό που παράγεται δεν έχει άλλο σκοπό παρά να υπηρετήσει τις εταιρείες δίσκων. Ακόμα και μέρη από την παραγωγή του Μ. Θεοδωράκη μετά την χούντα εντάσσονται σ' αυτή την κατηγορία, λέει η Δόμνα Σαμίου. Σίγουρα υπήρχε ένα ενδιαφέρον σ' αυτό που έγραφε αλλά τώρα ακολουθεί κι αυτός τη μόδα. Ο λαός όμως προχωράει μόνος του. Η τελευταία πραγματική δημοτική μουσική γράφτηκε στα 1941-42 όταν οι Γερμανοί κατακρεούργησαν τους πληθυσμούς ολόκληρων χωριών. Και η δημοτική μουσική γράφεται πάντα ανώνυμα.
