Οι κομπανίες που παίζουν μπουζούκι στα τουριστικά κέντρα έκαναν πολλούς επισκέπτες της Ελλάδας να νομίσουν ότι αυτή είναι η μόνη γνήσια ελληνική λαϊκή μουσική. Στην πραγματικότητα είναι προϊόν του αιώνα μας, μία μουσική που δημιουργήθηκε στις πόλεις. Είναι βέβαια κι αυτή λαϊκή μουσική, με τον τρόπο της, αλλά εκφράζει τα βιώματα της ζωής στις πόλεις.
Ποιά λοιπόν είναι η παλιά ελληνική λαϊκή μουσική; Είναι σχεδόν αδύνατο να δοθεί μία απλή απάντηση σ' αυτό το ερώτημα, μεταξύ άλλων γιατί οι γεωγραφικές συνθήκες της Ελλάδας είχαν ως αποτέλεσμα ότι οι μουσικές παραδόσεις των διαφόρων περιοχών διαφέρουν σημαντικά ανάμεσά τους. Υπάρχει πάντως μια σαφής τομή ανάμεσα στη νησιώτικη μουσική και τη μουσική της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Η παλιά λαϊκή μουσική χάνεται σιγά-σιγά και στην Ελλάδα επίσης. Η Δόμνα Σαμίου συγκεντρώνει εδώ και τριάντα χρόνια λαϊκά τραγούδια και διαλέγει κυρίως τη δημοτική μουσική, που καθώς αλλάζει η κοινωνία διατρέχα τον κίνδυνο να εξαφανιστεί ολότελα.
Αξίζει πράγματι να παρακολουθήσει κανείς τις παραστάσεις της Δόμνας Σαμίου και του συγκροτήματος της, γιατί μπορεί να ακούσει μουσική από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Η συναυλία που δόθηκε στο Πνευματικό Κέντρο ήταν χορταστική, αφού κράτησε σχεδόν τρεις ώρες.
Χονδρικά μπορούμε να πούμε ότι η νησιώτικη μουσική είναι πιο ανάλαφρη και χαρούμενη από τη μουσική της ηπειρωτικής Ελλάδας, που χαρακτηρίζεται από κάποια συγκράτηση, όση ποικιλία ρυθμών και μελωδιών κι αν παρουσιάζει.
Η διαφορά αυτή έγινε αντιληπτή από την αρχή της συναυλίας, όταν έπειτα από ένα μακεδονικό, μελαγχολικό γαμήλιο τραγούδι ακολούθησε ένα γαμήλιο τραγούδι από τα Δωδεκάνησα. Ένα από τα γοητευτικότερα τραγούδια που παρουσίασε η Δόμνα Σαμίου ήταν ο Ταπεινός από την Θράκη. Το τραγούδι μιλάει για έναν νέο που τον παίρνουν για να τον κάνουν γενίτσαρο, αλλά που με τα λόγια του τραγουδιού λέει ότι έχει μάθει να αγαπάει και όχι να κάνα πόλεμο. Το τραγούδι, που άρχισε με τους ζωηρούς ήχους του νταουλιού, έκανε εντύπωση με την πληθωρικότητα, με την οποία τραγουδήθηκε.
Τους χορούς μπορούμε να τους χωρίσουμε σε συρτούς και πηδηχτούς. Στους συρτούς ανήκει, μεταξύ άλλων, ο πολύ διαδεδομένος καλαματιανός. Στον συρτό οι χορευτές κινούνται ημικυκλικά με τα χέρια πλεγμένα, ενώ ο κορυφαίος του χορού αυτοσχεδιάζει σύμφωνα με τη μουσική.
Τα περισσότερα κομμάτια που παρουσιάσθηκαν ήταν ενορχηστρωμένα. Στην ορχήστρα συμμετείχαν ο Πέτρος Καλύβας (μεταξύ άλλων κλαρίνο και ούτι), ο Μαθιός Βεντούρης (λαούτο και τραγούδι), ο Αλέκος Αραπάκης (βιολί) και ο (τουμπελέκι). Οι μουσικοί προέρχονται από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και π.χ. ο δεξιοτέχνης βιολιστής Αραπάκης ανήκα σε γνωστή οικογένεια μουσικών.
Η επιλογή των οργάνων από το συγκρότημα δεν περιορίζεται στη συνηθισμένη σύνθεση (βιολί, κλαρίνο, λαούτο, ταμπούρλο), αλλά περιλαμβάνει και τη γκάιντα, τη λύρα (το σημαντικότερο όργανο της Κρήτης) και τη γαβάλα, ένα είδος τσοπάνικης φλογέρας. Τυπικά όργανα είναι επίσης το λαούτο και το ούτι, που το χρησιμοποιούν ακόμα οι Έλληνες της Μικράς Ασίας.
Η ελληνική λαϊκή μουσική γοητεύει με την ποικιλία της. Το συγκρότημα της Σαμίου είναι επιβλητικό και δεξιοτεχνικό και συμβάλλει αποφασιστικά στη διάσωση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Στα συγκροτήματα αυτού του είδους υπάρχει συνήθως ο κίνδυνος του υπερβολικού «ευπρεπισμού» της παράδοσης, π.χ. της υπερβολικά εξεζητημένης χορογραφίας, αλλά στην περίπτωση αυτού του συγκροτήματος η αυθεντικότητα αυξάνεται χάρη στη μακρόχρονη συλλεκτική δουλειά της Δόμνας Σαμίου και στη γνώση των μουσικών παραδόσεων διαφόρων περιοχών της Ελλάδας.
Όλη η συναυλία είχε νεύρο και αίσθημα. Η σκέψη της μεγάλης πορείας που διάνυσε η ελληνική μουσική έβαλε κι αυτή τη σφραγίδα της στην όλη ατμόσφαιρα. Οι ρίζες αυτής της μουσικής φτάνουν ως τη βυζαντινή και την αρχαία κουλτούρα.
Στο τέλος της ελληνικής πολιτιστικής βδομάδας η Δόμνα Σαμίου και το συγκρότημά της θα εμφανισθούν και στο Τάμπερε.
