Ακούστε
Ένας, ένας κοντός κοντούτσικος έχει όμορφη γυναίκα,
τόνε, καλέ, τόνε ζηλε- τόνε ζηλεύει η γειτονιά,
τόνε, τόνε ζηλεύει η γειτονιά, τόνε ζηλεύει η χώρα,
τον ζή- καλέ, τον ζήλεψε, τον ζήλεψε κι ένας πασάς
τον ζήλεψε κι ένας πασάς πο’ ’χει όμορφη γυναίκα.
Βαρύ χρέος του έριξε, βαρύτερο χαράτσι.
Πούλησ’ αμπέλια ατρύγητα, χωράφια με τα στάχυα,
πούλησε σπίτια τρίπατα μ’ αυλές μαρμαρωμένες
και δεν του φτάσανε κι αυτά, πουλά και την καλή του.
Παίρνει ο κοντός την έμορφη, παίρνει και την καλή του,
στο δρόμο ν-όπου πήγαιναν, πραματευτή απαντέχουν.
– Πού πας κοντέ την έμορφη; – Πάω να την πουλήσω.
– Κοντέ, πόσα τήνε πουλάς, πόσα την παζαρεύεις;
– Το ’να της χείλι χίλι’ αξίζ’ τα δυο της δυο χιλιάδες
και το ψιλόλιγνο κορμί λογαριασμό δεν έχει.
– Βγάλε κοντέ το φέσι σου, στρώσε και την ποδιά σου,
στο φέσι βάλε τα φλουριά και στην ποδιά τα γρόσια
κι αν δε σου φτάσουνε κι αυτά σου δίνω κι άλλα τόσα.
[Παίρνει ο νιος την έμορφη και ο κοντός τα γρόσια.
– Κάνω κόρη μ’ για να σου ειπώ, κάνω να σε ρωτήσω,
κόρη μ’ ’πό πού είν’ η μάνα σου, ’πό πού είν’ τα γονικά σου;
– Απ’ τη Βενετιά είν’ η μάνα μου κι ο κύρης μ’ απ’ την Πόλη,
έχω και έναν αδελφό που λείπ’ είκοσι χρόνια.
Φιλάει αδελφός την αδελφή στα μάτια και στα φρύδια.
– Κοντέ μ’ πάρε την έμορφη, πάρε και την καλή σου
και τα φλουριά κεράσματα, τα γρόσια μετρητά σου.]
Σπουδαίο παράδειγμα για τις πληροφορίες που μας δίνει σχετικά με τις κοινωνικές συνθήκες, τις οικογενειακές σχέσεις και κυρίως τη θέση της γυναίκας -την αγοραπωλησία της οποίας διαπραγματεύεται- αποτελεί το τραγούδι του Kοντού. Κεντρικό θέμα του είναι το πολύ αγαπητό στη λαϊκή λογοτεχνία όλων των λαών μοτίβο της αναγνώρισης συγγενικών προσώπων κάτω από οριακές συνθήκες (βλ. και τραγούδια Πραματευτής κατέβαινε, Μια κόρη συναπόβγανε, Ξημέρωσε η ανατολή, Τρι άρχοντες καθόντανε, Ένας κοντός κοντούτσικος (Μελί Ερυθραίας, Μικρά Ασία)). Στη συγκεκριμένη παραλογή μια κόρη χριστιανή, που είτε την πουλάει ο άντρας της για να εξοφλήσει υπέρογκο χρέος είτε πέφτει στα χέρια κουρσάρων, αναγνωρίζεται την τελευταία στιγμή -και συνήθως μετά από θεία επέμβαση- από τον τουρκεμένο αδελφό της πριν συντελέσουν άθελά τους το αμάρτημα της αιμομιξίας.
Από το γεγονός ότι ο αδελφός αναφέρεται ως γενίτσαρος, ο S. Βaud-Βovy τοποθετεί την δημιουργία του τραγουδιού στον 15ο αιώνα, εποχή σύστασης των γενιτσαρικών ταγμάτων. Ο Στ. Κυριακίδης αντίθετα θεωρεί ότι το θέμα της αναγνώρισης των δύο αδελφιών λίγο πριν την ανόσια ένωσή τους είναι παλαιότερο των χρόνων της Τουρκοκρατίας και απαντάται ήδη στο Ταλμούδ, το οποίο υπάρχει μεταφρασμένο στα ελληνικά ως ανάγνωσμα στη Συναγωγή χάριν των ελληνόφωνων Εβραίων. Μιράντα Τερζοπούλου (2008)
Ιδιοτοπικός χορός που χορεύεται κατά την περίοδο της Αποκριάς και ονομάζεται αποκριάτικος.
Το τραγούδι ηχογραφήθηκε σε στούντιο, το 2006.
Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στη Σκιάθο από τον Γιάννη και τη Συραϊνώ Παρίση και την Μαίρη Μπατλή, το 1974.
Ένας κοντός κοντούτσικος (Σκιάθος)
Από τον Γιάννη και τη Συραϊνώ Παρίση και την Μαίρη Μπατλή (1974)
© Αρχείο Δόμνας Σαμίου
